SŁOWO WSTĘPNE
Niniejsza książka stanowi zbiór zdydaktyzowanych tekstów narracyjnych przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym uczących się języka niemieckiego. Książka może służyć nauczycielom jako pomoc w uatrakcyjnieniu zajęć z języka niemieckiego dla najmłodszych prowadzonych zarówno w szkole, jak i na kursach językowych. Zawarte w książce bajki i opowiadania mogą okazać się przydatne również dla rodziców znających język niemiecki i zainteresowanych podwyższaniem kompetencji językowej swoich dzieci.
Bajki i opowiadania w języku obcym stanowią optymalny materiał językowy, na podstawie którego można efektywnie rozwijać u dzieci sprawność rozumienia ze słuchu. Jest to o tyle ważne, że prawidłowy rozwój kompetencji obcojęzycznej rozpoczyna się od wykształcenia umiejętności rozumienia. Wszystkie teksty narracyjne zawarte w niniejszej książce zostały poddane adaptacji w celu dostosowania ich treści i zawartej w niej warstwy językowej do możliwości kognitywnych dzieci. Poszczególne teksty bajek i opowiadań skonstruowane zostały w oparciu o zasadę powtarzalności występujących w nich zwrotów i wyrażeń. Ułatwiają one przyswojenie dzieciom wybranych elementów językowych oraz umożliwiają im antycypację i aktywny udział w narracji treści tekstu.
W pierwszej części książki znajdują się wskazówki metodyczne dotyczące stosowania tekstów narracyjnych w nauczaniu języków obcych dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Można w niej znaleźć informacje dotyczące kryteriów wyboru i adaptacji tekstów narracyjnych oraz metodyki pracy z nimi.
Druga część książki, stanowiąca jej integralną, a zarazem praktyczną część, zawiera 15 zdydaktyzowanych bajek i opowiadań w języku niemieckim. W serii tekstów można znaleźć zarówno bajki tradycyjne, jak i opowiadania autorskie uporządkowane według wzrastającego stopnia trudności językowej. Prezentowane teksty pozwalają poszerzyć zasób słownictwa z zakresu pól tematycznych oraz kręgów leksykalnych odpowiednich dla pierwszego etapu edukacyjnego. Każdy z podrozdziałów zawiera:
- wersję bajki lub opowiadania dla dzieci w wieku przedszkolnym (łatwiejsza wersja tekstu pod względem zawartych w nim struktur gramatycznych i słownictwa),
- wersję bajki lub opowiadania dla dzieci w wieku szkolnym (poszerzona wersja tekstu przeznaczonego dla dzieci w wieku przedszkolnym), (Powyższy podział nie wyklucza jednak zastosowania wersji tekstu dla dzieci w wieku przedszkolnym na zajęciach z języka z niemieckiego dla dzieci szkolnych. O wyborze tekstu odpowiedniego dla poziomu kompetencji językowej danej grupy uczniów powinien decydować nauczyciel.)
- dydaktyzację bajki lub opowiadania dla dzieci w wieku przedszkolnym (a),
- dydaktyzację bajki lub opowiadania dla dzieci w wieku szkolnym (b),
- załączniki (seria obrazków do bajki lub opowiadania oraz karty pracy). (W załącznikach przeznaczonych do nauki języka niemieckiego dzieci przedszkolnych nie uwzględniono zapisu graficznego słów, wyrażeń lub zdań. Wskazówka: Załączniki można pobrać, wchodząc na link do pliku zawierającego materiały dydaktyczne. Linki podano w rozdziale drugim na końcu każdego podrozdziału.)
Opisy dydaktyzacji zawierają wskazówki odnoszące się do poszczególnych faz pracy z tekstem narracyjnym. Poza tym zawierają one propozycje, w jaki sposób można poszerzyć słownictwo dzieci niewystępujące bezpośrednio w tekście, lecz nawiązującego do niego tematycznie. Chcąc dowiedzieć się więcej o metodyce pracy z tekstem narracyjnym, czytelnik kierowany jest do odpowiedniego rozdziału lub podrozdziału pierwszej części książki. Przedstawione propozycje dydaktyzacji treści poszczególnych bajek i opowiadań można uzupełniać własnymi pomysłami.
Pracując z tekstami narracyjnymi, nauczyciel powinien posługiwać się językiem obcym nie tylko w czasie prezentacji treści tekstu, ale również w fazie poprzedzającej narrację danego tekstu oraz w fazie mającej na celu utrwalenie treści tekstu i jego elementów językowych. Dlatego opisy dydaktyzacji zawierają wypowiedzi, jakich może użyć nauczyciel lub pacynka w poszczególnych interakcjach językowych. W niektórych sytuacjach użycie języka ojczystego przez nauczyciela jest jednak w pełni uzasadnione. Pacynka jako przedstawiciel kraju niemieckojęzycznego powinna natomiast posługiwać się wyłącznie językiem obcym i pełnić rolę pośrednika pomiędzy nauczycielem, dziećmi i bohaterami tekstów. Wypowiedzi nauczyciela lub pacynki oznaczone są literami: „N” i „P”. Ewentualne wypowiedzi dzieci w języku obcym lub ojczystym oznaczono literą „Dz”. Nie należy jednak zapominać o fakcie, że pierwszorzędnym celem zajęć opartych na stosowaniu tzw. metody narracyjnej jest rozwój sprawności rozumienia ze słuchu u dzieci. Dlatego nie powinno wymuszać się u dzieci prób reprodukcji bądź produkcji językowej.
Niniejsza publikacja stanowi zarazem próbę zachęcenia nauczycieli do częstszego stosowania na lekcjach języka niemieckiego tzw. metody narracyjnej. Dołączone do niej materiały będą w tym pomocne.
